Op deze pagina staat informatie over de Ooyse Schependom in Nijmegen Oost, inclusief Ooyse Sluispad en Ooysedijk:
Klik op het item wat u wilt zien voor directe toegang of scroll door alle artikelen van dit gebied. Via het balletje met pijl rechts onderaan komt u hier weer terug (browsers in Windows).
Klik hier of op een onderstaande foto om terug te gaan naar de pagina Nijmegen Oost.
|
Ooyse Schependom
Dit is een wijk van de gemeente Nijmegen. Het gebied ligt in de Ooijpolder aan de Waal en wordt begrenst door de vroegere gemeente Ubbergen (thans Berg en Dal), de (Nieuwe) cq (Oude) Ubbergseweg en globaal de straat Vlietberg tot kort voor de buurtschap Vlietberg zelf. Daar gaat de grens direct richting Waal. Het is niet bij veel mensen bekend dat een stukje van de Ooijpolder bij Nijmegen hoort.
Het overgrote gedeelte van het gebied is natuurgebied met landbouw. Ook de Oude Waal ligt in het gebied net als enkele strandjes aan de Waal. Aan de Nijmeegse heuvelrug, grenzend aan het stadscentrum, zijn twee straten met woningen, waarvan wel algemeen bekend is dat het tot Nijmegen behoort. Het betreft de Ubbergseweg en de Oude Ubbergseweg. Ook aan de Ooysedijk en het Ooyse Sluispad staan enkele woningen en bedrijfspanden. In 't Meertje (een deels handmatig uitgegraven inham bij de Waal) liggen enkele woonboten. Het Hollandsch-Duitsch Gemaal uit 1933 bevindt zich ook in de Schependom.
De Ooyse Schependom ligt geïsoleerd van de rest van de stad, doordat het aan de andere kant ligt van de Waalbrug en de Nieuwe Ubbergseweg. Deze wegen liggen hoger dan de huizen en woonboten van het Ooyse Schependom en vormen daardoor een barrière tussen deze wijk en de rest van de Nijmegen. De Ooyse Schependom is voor de meeste Nijmegenaren dan ook het voorportaal naar de Ooijpolder.
Na de Tweede Wereldoorlog was voor Nijmegen stadsuitbreiding in de Ooyse Schependom en de Ooijpolder een van de mogelijke opties. In het Structuuronderzoek van 1963 stemde de Nijmegense gemeenteraad zelfs voor uitbreiding in dit gebied. De Ooijpolder viel uiteindelijk af vanwege haar waardevolle natuurschoon. Het werd zelfs een erkend natuurgebied, wat woningbouw sowieso moeilijk maakt. De plannen voor bebouwing van de Ooijpolder werden in 1972 door de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening afgewezen. De stad is toen gaan uitbreiden aan de westzijde, in Dukenburg en Lindenholt.
Op de eerste foto boven een panorama van het oostelijk deel van de Ooyse Schependom. Links vanaf ongeveer het Ooyse Sluispad. De foto is gemaakt tijdens een hoogwater periode. In de teeede foto een nog oostelijker deel van de Schependom. Rechts van het midden is de straat Vlietberg zichtbaar. Rechtsboven is de buurtschap Vlietberg zichtbaar. Waar de straat Vlietberg afbuigt naar Vlietberg eindigt het voetpad Ooijpoort. Vanaf daar gaat de gemeentegrens rechtstreeks naar de Waal.
De kritische lezer zal niet ontgaan zijn dat er zowel Ooy als Ooij wordt geschreven. Deze verschillende schrijfwijzen zijn ontstaan door schrijffouten van de vroegere computerloze ambtenarij. Dit is nooit rechtgezet in de diverse officiële naamgevingen.
datum foto's: 13-02-2016
bron foto's: Paul marsman©
Het Meer is een wetering in de Nederlandse gemeente Berg en Dal die bij Nijmegen uitmondt in de Waal.
Het Meer is na het Saale-Glaciaal ontstaan als oude rivierloop van de Rijn. De wetering ligt onder de Nijmeegse stuwwal in de Ooijpolder. De uitmonding in de Waal lag vroeger ter hoogte van de Nijmeegse Waalbrug maar is door de aanleg van de brug iets naar het oosten verschoven direct naast de brug. Daar is ook een grotere inham gegraven waar enkele woonboten liggen (zie foto). Het kleine Nijmeegse deel van Het Meer, dus ook het korte stuk op Nijmeegs grondgebied voor het gemaal, is in 2009 officieel 't Meertje genoemd.
Vanaf het Hollands-Duits gemaal loopt stroomopwaarts gezien Het Meer parallel aan de Provinciale weg 325 richting Duitsland en komt langs Persingen. Ter hoogte van Beek splitst de wetering waarbij een tak doorloopt naar het Wylermeer. Vanaf daar loopt de wetering in Duitsland verder als Große Wasserung richting Kranenburg en daar komen meerdere beken en weteringen op uit. De andere tak loopt oostelijk en vormt bij Leuth de Nederlands-Duitse grens en gaat verder als Grenswetering die aan Duitse zijde Hauptwasserung genoemd wordt en tot Kleef doorloopt. Daar komen ook meerdere beken en weteringen vanuit de richting van Millingen aan de Rijn en het Duitse Mehr op uit.
Het Meer heeft een belangrijke afwateringsfunctie in De Duffelt vanuit de Ooijpolder en achterliggende Duitse Polder. Ook het water vanaf de stuwwal en het plateau van Groesbeek komt (via Kranenburg) uit in Het Meer en zo in de Waal.
Op de foto het, vanwege de op de achtergrond zichtbare Waalbrug, handmatig aangelegde deel van Het Meertje waar het in de Waal stroomt, waar ook de woonboten liggen. Voor 1936 kwam Het Meer in de Waal ter hoogte waar nu de aanrijroute naar de Waalbrug ligt.
datum foto: 12 februari 2016
bron foto: Paul marsman©
"Het Meertje" aan de achterkant van het gemaal 
Aan de achterkant van het "Hollandsch-Duitsch Gemaal" aan de Ooysedijk "stroomt" het Het Meertje door het gemaal naar de Waal. Of het ook echt stroomt is sterk afhankelijk van de waterhoogtes voor en achter het gemaal.
Het Meertje staat aan die kant in open verbinding met water in Duitsland. De feitelijke landsgrens ligt in het Wylermeer. Kort daarvoor, van hieruit bekeken, is kunstmatig ooit een splitsing gemaakt naar twee delta's die kunstmatig in Duits gebied zijn aangelegd ter irrigatie. de "Große Wasserung" welke stroomopwaarts gezien na het Wylermeer begint en de Hauptwasserung aan de Oostzijde nadat bij Leuth Het Meertje de grens overgaat. Het Meertje is dus de afwatering cq voeding van die Duitse Delta's. Die splitsing lag ten tijde van de aanleg op Duits gebied. Sinds de grenscorrecties na WOII bevindt die splitsing zich op Nederlands grondgebied.
Omdat voor 1933, het jaar dat het gemaal in gebruik werd genomen, op veel plaatsen gemalen stonden, die nauwelijks samenwerkten met alle gevolgen van dien is in gezamenlijk overleg besloten tot één gemaal. Omdat het gemaal tevens een zekerheid aan de Ooypolder moest geven is gekozen voor de plek waar het nog steeds staat. Het werd bediend door zowel Duitsers als Nederlanders.
Na de oorlog, toen dus de landsgrens verlegd werd (zie (toekomstige) berichten elders op deze site), is de waterloop niet veranderd. Dit gemaal zorgt er nog steeds voor dat de waterstand achter dit gemaal en dus de hele Delta tot aan Kleef op peil blijft. Het gebouw is nooit veranderd. De techniek in het gebouw uiteraard wel.
Op het gemaal zelf kom ik (binnenkort) elders op deze website terug.
datum foto: 12 februari 2016
bron foto: Paul Marsman©
